thammarith

ค้นพบห้องสมุดประชาชนหลังตรอกเงียบ ๆ

· ธรรมฤทธิ์ ลิขิตธีรเมธ

บ่ายวันศุกร์เดินหลบฝนจากป้ายรถเมล์เข้าตรอกแคบ ๆ คิดจะหาที่หลบชั่วคราว กลับเจอป้ายเล็ก ๆ เขียนว่า “ห้องสมุดประชาชน” ตัวหนังสือสีครามซีด ๆ ติดบนกำแพงปูนแตก ๆ ประตูไม้บานเล็กแง้มอยู่ เลยลองผลักเข้าไปแบบเกรงใจ เสียงกระดิ่งดังกรุ๊งกริ๊งเบา ๆ

ข้างในเงียบกว่าที่คิด โต๊ะไม้ยาวมีรอยขีด ๆ จากดินสอสีของเด็ก ๆ ชั้นหนังสือเหล็กบิดนิด ๆ แต่ยังแข็งแรง กลิ่นกระดาษเก่าผสมกลิ่นน้ำยาถูพื้นปลายวัน ชวนให้ใจคลายเส้นโยงระหว่างคิ้ว บรรณารักษ์ผู้หญิงวัยกลางคนเงยหน้าจากเข็มถัก มองมาแล้วส่งยิ้มบาง ๆ ถามสั้น ๆ ว่า “สมัครสมาชิกมั้ยคะ” เราพยักหน้าแล้วหยิบบัตรประชาชนออกมาเร็วแบบงง ๆ กับตัวเอง

ค่าสมัครปีละยี่สิบบาท แถมได้บัตรสีฟ้าซีด ๆ ที่เจาะเป็นรูกลมเล็ก ๆ ไว้คล้องเชือก เธอแนะนำโซนหนังสือท้องถิ่น ประวัติย่าน และนวนิยายใหม่ ห้องเล็กมากแต่คัดไว้ดีน่าอ่านไปหมด หยิบนิยายไทยเล่มหนึ่งมาเปิด อ่านประโยคแรก ๆ แล้วเผลอถอนหายใจ ฮึ่ย ภาษาดีจัง

นั่งอ่านไปสักพักเด็กนักเรียนประถมสามคนนั่งโต๊ะหลังเรา พูดคุยกันเรื่องการบ้าน วิทยาศาสตร์เรื่องแรงพยุง ปนหัวเราะคิกคัก ไม่ดังจนรบกวน แต่พอให้ห้องสมุดหายใจได้เป็นระยะ ๆ รู้สึกขอบคุณพื้นที่ที่ไม่ต้องซื้ออะไร ไม่ต้องแสดงบทบาทพนักงาน ลูกค้า หรือผู้โดยสาร แค่เป็นคนนั่งอ่านหนังสือเฉย ๆ ก็พอ

ก่อนกลับยืมไปสองเล่ม ลงชื่อในสมุดยืมที่มีลายมือคนหลายรุ่นซ้อนกันเป็นชั้น ๆ วันที่เขียนด้วยปากกาลูกลื่นบ้าง ดินสอบ้าง บางบรรทัดไม่ตรงแนวเส้น เสน่ห์แบบบ้าน ๆ ที่เครื่องสแกนบาร์โค้ดให้ไม่ได้ เดินออกจากประตูสู่ฝนที่เพิ่งซา เห็นแสงแดดบาง ๆ กระทบผิวน้ำที่ค้างตามกระถางหน้าร้าน กะว่าจะกลับมาอีกเร็ว ๆ นี้ เพราะที่นี่ทำให้บ่ายวันธรรมดากลายเป็นวันพิเศษแบบเงียบ ๆ ได้งายมาก